SAMİ DAYANGAÇ


YILBAŞI KUTLANMALI MI?

GÖZLEM - Sami DAYANGAÇ


Yılbaşı kutlamaları yeni gelen yılı karşılamak amacıyla yapılır. Ancak günümüzde yılbaşı kutlamaları ile Noel Bayramı karıştırılmakta. Noel, Hristiyanlık inancında Hz. İsa'nın doğumunu kutlamak amacı olan bir bayramdır. Noel arefesi 24 Aralık'tır ve 25 Aralık'ta başlayan bayram hafta boyunca devam eder.

İngilizce’de Noel anlamına gelen Christmas da kullanılmaktadır. Ermeni Kilisesi gibi bazı Doğu Ortodoks Kiliseleri, Jülyen takviminde 25 Aralık'a denk gelen 6 Ocak'ı Noel olarak kutlarlar. Ancak genel olarak miladi takvime göre 25 Aralık Noel olarak kutlanır. Noel dini bir bayram özelliği taşımasına rağmen ‘yılbaşı' böyle bir özellik taşımamakta.

Yılbaşı Türkiye dahil çoğu ülkenin kabul ettiği Miladi Takvim’in son gününden ilk gününe geçiş gecesidir. 1 Ocak bu takvime göre yılın ilk günüdür. Hicri Takvim’e göre ise yılbaşı Muharrem ayının 1′inde gerçekleşir. Hicri Takvim bir Ay Takvimi olduğundan 354 güne denk gelir, dolayısıyla Miladi Takvim’e göre yılbaşı her yıl 11 gün önce gerçekleşir.

Noel günü, nüfusunun çoğunluğunu Hristiyanlar’ın oluşturduğu birçok ülkede resmi tatil.

Ayrıca nüfusunun çoğunluğu Hristiyan olmasa da Hindistan ve Malezya gibi bazı başka ülkeler de 25 Aralık’ı resmi tatil olarak kabul ediyor.

Noel öncesinde evlere ve kamuya açık yerlere kurulan çam ağaçları süsleniyor ve sokaklar ışıklandırılıyor.

Noel’de çam ağacı süsleme adetinin 16’ncı yüzyılda Almanya’da çıktığı ve Avrupa geneline buradan yayıldığı düşünülüyor.

25 Aralık’ı birçok kişi ailesiyle birlikte geçiriyor. Öğlen aile yemeği yeniliyor ve geleneksel bir Noel yemeği menüsünde genellikle hindi ve sebze oluyor.

Dükkânlar ve mağazaların önemli bir bölümü kapalı oluyor. Örneğin İngiltere’de 25 Aralık’ta tren, metro, otobüs gibi hiçbir toplu taşıma aracı çalışmıyor.

 

İsa Peygamber’in genel olarak Batı Şeria sınırları içinde bulunan Beytüllahim’de M.Ö. 4’üncü yüzyılda dünyaya geldiğine inanılıyor.

Noel kutlamalarının ne zaman, nasıl başladığı tam bilinmemekle birlikte, ilk yazılı kayıt M.S. 4’üncü yüzyıl tarihini taşıyor.

Roma İmparatorluğu döneminde M.S. 4’üncü yüzyılda Hristiyanlar’ın serbest bırakılmasıyla birlikte kutlamaların da yaygınlaştığı düşünülüyor.

Roma İmparatorluğu’nda 25 Aralık’ta kutlanan Yenilmez Güneşin Doğum Bayramı nedeniyle Noel’in de bu tarihte kutlanmaya başladığını öne sürenler de var.

Ermeni Ortodoks Kilisesi ise 25 Aralık’ın Romalılar’dan gelen bir adet olduğunu ve ilk dönem Hristiyanlar’a ait tarihi kayıtlarda İsa Peygamber’in doğum tarihinin 6 Ocak olarak gösterildiğini söylüyor.

Bu nedenle Ermeni Ortodoks Kilisesi, Noel’i 6 Ocak günü kutluyor. Peki din adamlarımız yılbaşı kutlanmasına ne diyor?

Yılbaşı münasebetiyle Türkiye'nin ve dünyanın çeşitli yerlerinde milyonlarca çam fidanı Noel hurafesi uğruna kesilip yok edilmektedir. Hristiyan ülkelerde olduğu gibi, Müslüman ülkelerde de bu cinayetler işlenmemeli. Hristiyanlar’a benzememek için yılbaşı gecesi hindi yememeli! Yenirse mekruh olur. Birkaç gün sonra yenebilir. Kumar oynamak, tombala çekmek gibi oyunlar ise zaten her zaman caiz değildir. Bu gece, gayr-i müslimlere benzemek gayesiyle çeşitli yiyecek, içecek almak da caiz olmaz.

Dinimiz, yani din adamlarımız yılbaşı kutlamalarını, gayr-i müslimlere benzemek olarak değerlendirip uygun görmüyor, caiz değil diyor. Elbette isteyen istediği gibi kutlar, yeter ki neyi, neden kutladığını bilsin. Biz bu yazımızda yılbaşı, noel kutlamaları hakkında bilgi vermek istedik. Yiyin için eğlenin de ne için eğlendiğinizi de bilin. Herkesin 2021 yılında dualarının, hayallerinin ve gönül muratlarının gerçekleşmesini, 2021 yılının kendimize, ailemize ve ülkemize hayırlar getirmesini niyaz ediyoruz.