SAMİ DAYANGAÇ


TÜRKÜ-AĞIT OYUN HAVASI

GÖZLEM - Sami DAYANGAÇ


Türkülerimiz Anadolu insanının başından geçen bazen dram bazen trajedi ve bazen de komik olayları müzikleştirmiştir. Bir olay karşısında yakılan ağıt günümüzde oyun havası olarak işlevini sürdürmektedir.

“Gesi Bağları’nda dolanıyorum

Yitirdim yarimi aranıyorum” dizeleriyle başlayan ve oyun havası gibi söylenen türküde kaybedilen bir yar anlatılmaktadır.

“Yine yeşillendi Germir Bağları”  türküsü ise Türk ve Ermeni gencin kavuşamamasını anlatan müthiş dizelerdir.

Her düğünde çalınan iki örneği takdim edelim.

“Hey onbeşli onbeşli

Tokat yolları taşlı

Onbeşliler gidiyor

Kızların gözü yaşlı”

Bu dizeler gerçek bir dramın karşılığıdır, Tokat yöresinde 15 yaşındaki genç çocuklar savaşa giderken yakılan ağıtın, günümüze oyun havası olarak dönmüş halidir. Ama sözlerine bakmadan çalınıp söylendiğinde kimi pistte, kimi de oturduğu yerde kıvırmaya başlar, oysa sözleri...

Bir başka örnek Misket. Ankara yöresi oyun havası olarak çalınıp söylenir, bilmeyenimiz yoktur, her düğün ve eğlencenin mutlak çalınanıdır.

Ankara’nın bir köyünde yaşayan genç delikanlı, gördüğü çıtı pıtı kıza aşık olur, kız da karşılık verir. Köy bu sevda ile çalkalanırken, köyün ağası da kıza talip olur. Delikanlı büyük bir yüreklilikler ağanın karşısına dikilir ve Misket’i (çıtı pıtı olduğu için aşık ona Misket demektedir) ona yar etmeyeceğini, kendisinin aşık olduğunu söyler. Ağaya meydan okur. Köy meydanında kavga etmeye başlarlar. Misket de sevdiceğinden gelecek haberi beklemek üzere ağaca çıkar, sevdiğinin yolunu gözler. Bu arada ağa, madem ki benim karşıma çıkacak kadar yüreklisin ve aşıksın, kabul ediyorum var git Misket'ine, düğününüzü de ben yapacağım der. Kavga bitmiştir, Misket ağacın tepesinde gelecek haberi bekler. Bekler ama bir de ne görsün ağa gelmektedir. Sevdiceğini değil ağayı görünce ağaçtan atlar ve ölür, intihar etmiştir. Oysa ağanın arkasından da sevdiği gelmektedir. Köy Misket’in ardında ağıtlar yakar. Bu ağıt yıllar sonra kıvır kıvır kıvırdığımız oyun havasına dönüşür.

“Güvercin uçuverdi

Kanadın açıverdi.

Eloğlu değil mi

Sevdi de kaçıverdi”

Tüm sevenlerin sevdiklerine kavuşmalarını, mutlu bir ömür sürmelerini diliyoruz.