İDRİS YAVUZ


TARİHTE İLK ŞEHİT TÜRK KADINI SÜMEYYE

YAVUZCA - İdris YAVUZ


Tarihçi Yılmaz Öztuna’ya göre Türk milleti 9’uncu asırda İslâm’la tanışmaya başlamış ve sonra da hızla yayılmıştır.

İslâm ve Batı dünyasınca saygı duyulan Prof. Dr. Muhammed Hamdullah, İslam tarihçisi Beluzuri’nin ‘Ensabü’l-Eşraf’ adlı eserinden alıntı yaparak:

Tarihinde ilk şehit düşen Müslüman Türk kadını Sümeyye binti Hayat’tan bahsederken. Bu Türk kadının İslâm’a girişi, Peygamberimizin İslâm’ı tebliğ ettiği 610’tarihine rastlamaktadır.[i]

Türklerin yoğun yaşadığı İran’ın Keşker şehrinde dünyaya gelen Sümeyye, İran Kisrası Nuşirevan tarafından kendisine ziyarete gelen Yemen Meliki Ebu'l Hayr'a cariye olarak verilir. Ebu'l Hayr, Yemen'e dönerken Taif’te hastalanır. El-Haris bin Kalade isimli ünlü bir hekim tarafından tedavi edilir. Keşker'li Sümeyye bu doktora hediye edilir.

Sümeyye azad edilir Yasir isimli Yemenli biriyle evlenir, Mekke’ye yerleşir. Bu evlilikten Ammar ve Abdullah adında iki çocukları olur. Hz. Sümeyye İslâm’ı kabul ettiğinde artık çok yaşlıdır.

Ebu Cehil, Hz. Sümeyye’nin Müslüman olmasından çok rahatsızdır ve “Sen Muhammed’i çok seviyorsun, bundan derhal vazgeç !”dediğinde O, tereddütsüz inancından bir adım geri atmaz. Ebu Cehil, Hz. Sümeyye’nin iki bacağını iki ayrı deveye bağlatıp zıt yönlere çektirdi ve o İslam’ın ilk kadın şehidi olarak tarihteki yerini alır...[ii]

Sümeyye (ra)’nın oğlu Ammar İbni Yasir (ra) Ebu Cehil’in işkencelerinden kurtulunca Efendimizin huzuruna çıkar. Annesi’nin canice işkenceyle şehit edilmesine çok üzüldüğünü, artık bu eziyetlere tahammülünün kalmadığını söyler. Hz. Muhammed (sav); “Sabır ya Ammar! Allahım Yasir ailesinden hiçbirini ateşle azap etmez” diye dua eder.

Hz. Sümeyye (r.a) şehit edildikten bir müddet sonra Bedir Savaşı’nda Ebu Cehil öldürülünce, Peygamber (SAV) Hz. Ammar'a : "İşte Allah Teâlâ, kendi kulunu öldüren kimseyi katl ettirdi. Anneni öldüren kimseyi öldürttü." buyurdular.

Sümeyye’nin oğlu Ammar, ileride Hz. Ali’yi en çok destekleyecek sahabelerden birisi olur ve 657 yılında Sıffin Savaşı’nda Muaviye ordusuna karşı savaşırken şehit olur.”(1)

Hz. Sümeyye’nin Türk olduğunu Prof. Dr. Zeki Velidi Togan, Prof. Dr. Abdülkadir Karahan ve Prof. Dr. Zekeriya Kitapçı da kesin olarak kabul etmektedirler.

Prof. Dr. Zekeriya Kitapcı’nın, ‘Hz. Peygamber’in Hadislerinde Türkler’ ve Rahmetli Halûk Nurbaki’nin ‘İmanla Gelen İlim’ isimli eserlerinde:

“14 asır evvel Kerbelâ’da dünya tarihinin en büyük trajedisi sergileniyordu. Ortalığı can korkusu ve dünya çıkarlarının tehdit ettiği bir muharrem ayının 9. günü, ufukta yedi atlı göründü. Yağız atlarının sırtındaki bu yedi Türk kahramanı, canlarını hiçe saymışlar ve Hz. Hüseyin Efendim iz’e gelmişlerdi. Allah aşkı ile yanan bu kahramanlar, peygamber torunlarına karşı yapılan tuzakları sezmişler ve Hz. Hüseyin Efendimizi Türkistan’a götürmeyi istemişlerdi.”

Hz. Hüseyin: “Size teşekkür ederim. Yardımınız bana değil, hasta oğlum Abidin’e sahip çıkın. Ben şehit olduğumda onu alıp götürün” buyurdu (Nurbâki, Anadolu Mucizesi)”

Hz. Hüseyin ellerini sema’ya kaldırarak: “Yarabbi, bu milletin 7 atlısına karşılık 7 Müslüman Türk devleti ver!” diye niyaz eder.

Nurbâki, “Bu kahramanlar Kerbelâ’daki faciadan sonra Hz. Zeynel Abidin’i (R.A.) kaçırarak Ehl-i Beyt’in yok olmasına mâni oldular” der ve Hz. Hüseyin Efendimizin, “Bu milletin 7 atlısına karşılık 7 Müslüman Türk devleti ver” duasını yaptı. Osmanlı’nın yıkılmasından sonra kurulan Türkiye Cumhuriyeti ve SSCB’nin dağılmasıyla vücut bulan 6 Türk devleti, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Azerbaycan olarak Allah indinde kabul gördüğünü dile getirir.

Prof. A.Karahan; ‘Pamih’ kelimesi Türkçe ‘Pamuk’tur. Zira Türk kadınları arasında bu ismin yaygındır. Sümeyye Hanım Türk asıllı ilk Müslüman sahabeye ve İslam’ın ilk şehit kadınıdır. Allah rahmet etsin. Âmin.

______________

[i] Muhammed Hamidullah, İslâm Peygamberi, trc. Mehmet Yazgan, Beyan Yay, İst, 2004.

[ii] Prof. Dr. Zekeriya Kitapçı, Türkler Nasıl Müslüman Oldu, s.10,11, Yedi Kubbe Yayınları, 2004, Konya

El Belazuri, “Ensabü’l-Eşraf”,Kahire, 1959, I, s. 489’den aktaran Zekeriya Kitapçı, Hz. Peygamber’in Hadislerinde Türk Varlığı (Selçuklular, Moğollar, Osmanlılar), İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, t.y, s.55