VELİ ALTINKAYA


SEÇİM SİSTEMİ DEĞİŞİYOR


AK?Parti seçim sistemini değiştirmek için düğmeye basmış. Dünkü Sabah Gazetesi´nde Adalet Bakanlığı´nın ?Dar Bölge? seçim sistemi için kanun çalışmaları başlattığı yazıyordu.
Türkiye 1950, 1954 ve 1957 seçimlerine Dar Bölge sistemi ile gitti. 1960 darbesi ile birlikte nispi temsil sistemi uygulanmaya başlandı.
Rahmetli Özal her seçime bir kaç değişiklik yaparak girmekle çok suçlandı. 1991´de tercihli ve seçim bölgelerini belli seçmen oranına göre çoğaltan bir sistem hayata geçirilmişti...
Anayasaya göre, Seçim Kanunu´nda yapılacak değişikliklerin uygulanabilmesi için, olası bir seçimden en az bir yıl önce gerçekleşmesi gerekiyor.
Bu cihetle 2018´e girdikten sonra Seçim?Kanunu´nda yapılacak değişiklikler bir çok açıdan sıkıntı yaratabilir. Ne yapılacaksa 2017 sonuna kadar yapılması gerekir.
Tayyip Erdoğan´ın başbakanlığı döneminde, AK?Parti muhalefete seçim sistemi ile ilgili üç ayrı öneri getirdi. Ancak bu öneri seçim tarihi yaklaştığı için, muhalefet tarafından sıcak karşılanmadı ve öylece kaldı.
Belli ki AK?Parti bu kez seçim sistemindeki değişikliği son ana bırakmak istemiyor. Öyle sanıyorum ki bu yaz aylarında tartışmaya açılacak öneriler Meclis´in yeni yasama döneminde, bilemediniz yeni yılda gündeme gelecek.
Bakanlığın yürüttüğü ?Dar Bölge? seçim sistemi taslağına göre Türkiye 550 seçim çevresine ayrılacakmış...
Burdan hareketle Kayseri´nin de 9 ayrı seçim çevresine ayrılacağını belirtelim. Şu andaki taslak çalışmaya göre Kayseri iki seçim bölgesi, 9 seçim çevresine ayrılacakmış...
Bu ne demek?
1991´de Kayseri iki seçim bölgesine ayrılmıştı. Merkezin bulunduğu birinci seçim bölgesi 5, kırsal ilçelerin olduğu ikinci seçim bölgesi ise 3 milletvekili çıkartıyordu...
Kanunun çıkması ile birlikte. 81 ile birer milletvekili verildikten sonra illerin seçmen sayıları kalan milletvekili sayısına dhnot sistemi ile bölünerek o şehrin çıkartacağı milletvekili sayısı bulunacak. Sonra kendi içinde illerin seçim bölgeleri ve seçim çevreleri ayrı ayrı YSK tarafından belirlenecek.
Daha zaman çok, elbette gündeme geldiği zaman ayrıntılı konuşuruz, ama dar bölge sistemine geçilmesi halinde doğal olarak % 10 ülke barajı ortadan kaldırılıyor. Her seçim çevresinde en fazla oyu alan parti bir milletvekili çıkartıyor.
Henüz seçim çevreleri belli değil ama tahminen söylüyorum, Kayseri 1 Kasım seçimlerine dar bölge sistemi ile gitseydi AK?Parti 9-0 yapardı.
Kayseri´nin 9 seçim çevresine ayrılmasını iki örnekle aktaralım. Seçmen sayısına göre belki Sarız, Pınarbaşı, Tomarza ve Bünyan bir seçim çevresi ilan edilecek ve buradan bir vekil çıkacak. En fazla hangi parti veya bağımsız aday alırsa o seçilmiş olacak...
Melikgazi Kayseri´nin nüfusu ve seçmeni en fazla olan ilçesi. Varsayalım Melikgazi 4 vekil çıkartacaksa (gerekirse yanına Talas veya Hıcalar gibi bir ilçe daha eklenebilir) seçmen sayıları baz alınarak mahalle mahalle seçim çevresi oluşturulacak...
Dar bölge sistemi ?temsilde adalet? noktasında eleştiri alabilir. Ancak, bu sistemde bölge insanının tanımadığı, güvenmediği, sevmediği birinin seçilmesi çok zor. Bu açıdan baktığımızda mevcut sistemde listede yer alabilmek için, sürekli genel başkanın, genel merkezin gözüne girmek isteyen adaylar, bu kez kendisini seçecek millete dönük çalışma yapmak zorunda kalacak.
Bu açıdan baktığımızda dar bölge iyi bir sistem... Tabi bu bölgenin dezavantajı da var. Varsayalım bir seçim çevresinde 10 parti aday gösterdi. O seçim çevresinde % 20 ile en yüksek oyu alan bir aday seçilirken, diğer 9 partinin adayı toplamda % 80 oy almış olmasına rağmen vekil çıkartamayacak...
Özetle daha çok erken... Ama siyaset yapanlar vekillik hesabına çok erken başlıyor. Onların kafasını karıştırmak için yukarıdaki satırları yazdım.

MHP KONGRELERİ
Bahçeli 1 Kasım sonrasındaki çağrılara kulak tıkamak yerine, ilk fırsatta seçimli kongre yapacaktı. Zira 80 olan vekil sayısını 40 düşüren, 5 ayda 2 milyon seçmeni kaybeden bir genel başkan ?ben hesap vermem? diyemez. Sonra kongre yapsaydı MYK´dan bazı isimleri değiştirerek yeniden genel başkan seçilir ve yoluna devam ederdi. Bugün gelinen noktada işi pek de kolay değil. Şu anda AK?Parti ve Tayyip?Erdoğan muhalifi ne kadar çevre varsa hepsi MHP´de muhaliflerden yana. 10 Temmuz´da ne olur. 10 Temmuz´da dahi tartışmanın biteceği kanaatinde değilim. MHP´nin adını?yaz boyunca mahkeme koridorlarında çok duyarız. Olayın Kayseri boyutunu ayrıca yazacağım.

MIŞ? MİŞ? MUŞ?
00-MHP´li muhaliflerin kongresine Kayseri delegelerinin çoğunluğu katılmış.
00- MHP´nin halen görevde bulunan iki ilçe başkanı da kongrede muhaliflerle hareket etmiş.
00- MHP?tüzük kongresinde divanda yer alan, Pınarbaşı Belediye Başkanı Dursun?Ataş iyi reklam yapmış.
00-MHP´de 16 ilçeden görevden alınan veya devam eden 12´sinin muhaliflerle hareketi, İl?Teşkilatını sıkıntıya sokmuş.
00- Bahçeli´nin Kayseri ziyaretinde delegelerle yaptığı toplantıya beklenen isimlerin katılmaması can sıkmış.
00-10 Temmuz kongresinde iki taraftan da MYK listesine girme hesabı yapanlar varmış.