Milli mücadele yıllarına kadar Kayseri nüfusunun 1/3´ü genellikle Ermeni ve Rumlardan oluşuyordu. Müslüman ahali ile Grogeryan Ermeniler ve ağırlıklı bölümü Ortadoks ve az bir kısmı Protestanlardan oluşan Rumlar iyi komşuluk içerisinde yaşıyorlardı.
19. yüzyılın özellikle ikinci yarısından itibaren batı odaklı fitne Osmanlı coğrafyasından olduğu gibi Kayseri´de de bu Müslüman ve Hristiyanların yüzlerce yıldır devam eden iyi komşuluk ilişkilerine fitne soktu... Özellikle 19. asrın sonlarına doğru Rumlara kıyasla daha fazla olan Ermeniler yer yer Kayseri´de de yasa dışı olayların içerisine girmeye, devletin zayıflamasını fırsat olarak değerlendirmeye çalıştılar.
Bu süreçte sadece batı değil çarlık Rusya´sı da Ermenileri tahrikte geri durmuyordu.
Sonrası malum, Birinci Cihan?Harbi´nin ilanı ile birlikte Ermeniler bin yıllık hukuku görmezden gelip Müslüman komşularını sırtından hançerlemeye başlayınca, ?tehcir?kanunu´ devreye girdi ve akabinde de Ermeniler´in ağırlıklı bölümü ile saflar ayrıldı.
Bu satırları niye yazdım?
10 yıla yakın süredir hastanede tedavi gören Ermeni Patriği Mesrob 2 Mutafyan geçtiğimiz hafta vefat etti. Şimdi ülkemizdeki Ermeni cemaati belki de aylar sürecek bir Patrik seçimi yaşayacak.
İnanç ve özgürlüklere sonsuz destek verdiğini söyleyen AB?ülkeleri Batı Trakya´daki Müslüman-Türk?cemaatinin kendi müftülerini seçmesine izin vermeyip Atina´dan atama yaparken, Ankara ülkemizde bulunan ve gelecekleri ve vatandaşlıkları Lozan ile teminat altına alınan azınlıkların ruhani seçimlerini ve dini faaliyetlerine hiç müdahale etmiyor.
Tıpkı ecdadının yaptığı gibi... Ankara, Fatih´in yaptığını yapıyor. Fatih, İstanbul´u fethettiği zaman, Ermeniler´in ayrı bir kilisesi yoktu; Ermeni cemaati ibadetlerini Ortadoks kiliselerinde yapıyorlardı. Fetihten 7-8 yıl sonra Fatih?Sultan?Mehmed Han Bursa´dan tanıdığı Episkopos Hovagin´i İstanbul´a davet ederek ilk?ermeni Ruhani Lideri (Patriği) olarak tanıdı ve kiliselerini kurma izni verdi.
Ne garip yaklaşık 300 yıl sonra o Ermeniler kendilerine Hristiyan rumların vermediği hakları veren Müslümanlara ihanet edecektir.
Ermeni Patrikhanesi´nin tarihinde Kayserili üç önemli Patrik de de var. Bunlar arasındaki en önemli isim, 1601-1626 arasında üç dönem ve toplamda 20 yıl patriklik yapan Kayserili Krikor 2´dir...
Krikor 2´yi tam 50 yıl sonra bir başka Kayserili Ermeni olan Garabed takip ediyor. Garabed 2´de tam 5 dönem Ermeni Patrikliği yapıyor. Garabed 2´nin patrikliği 1676´da başlıyor ve bir yıl ara verdikten sonra 1689´a kadar 12 yıl devam ediyor.
Garabed 2´den üç yıl sonra, yani 1692 ve 1694 yıllarında bir başka Kayserili Madteos 1 Sarı, Ermeni Patrikliği makamında oturuyor.
Bu üç ismin dışında Kayseri kökenli Patriklerde var. Ama, Patrikhanenin yaklaşık 5.50 yıllık tarihindeki en önemli Kayserili Ermeni patrikler bunlar.
Ama Kayseri kökenli Ermeniler Patrikhanenin yönetiminde ve Patrik seçiminde her zaman etkili olmuşlar. Hem Osmanlı döneminde, hem de sonraki süreçte Kayseri, İstanbul ve Avrupa bağlantılı ticaretin etkili ve önemli isimleri olan Kayserili Ermeniler, ellerindeki ticari güçle Ermeni Ruhaniler üzerinde de nüfuz sahibi oldukları için, Patrik seçimini hep yönlendirmişler.
Müteveffa Patrik Mesrob Mutafyan Kayseri´ye hep ilgiliydi. Mutafyan´ın İstanbul doğumlu olmasına rağmen, anneannesi tarafından?Kayserili olduğunu söylenir. Mutafyan sağlıklı olduğu dönemde Kayseri´ye hemen her yıl üç-beş kez gelmiştir. Ermeni tarihinin ve Grogeryan Mezhebi´nin en önemlisi kurucusu ve kilisesi olan şehrimizdeki Surp Kirkor Lusovariç?kilisesinde ilkbahar ve sonbaharda düzenlenen iki önemli ayini Patrik?Mutafyan yönetirdi. Ayrıca çeşitli vesilelerle de Kayseri´ye sık sık gelirde Mesbor 2...
Bakalım yeni Ermeni Patriği kim olacak? Kayseri kökenli Ermeniler yeni patriğin seçiminde ne kadar etkili olacak?
Kayseri´nin kültür ve turizm geleceği açısından Ermeniler önemli. Ermeniler´in ağırlıklı olarak inandığı Hristiyanlığa bağlı Grogeryan?Mezhebi´nin kurucusu Aziz Grogery´in (Surp Kirkor Lusoveriç) Kayseri´de eğitim görmesi, Katolik ve Ortadoks Hristiyanlığı dışında Grogeryan mezhebinin temellerini Hz. İsa´dan sonra 300´li yılların başında Kayseri´de atmıştır. Hatta Aziz Grogery´in bu mezhebi bugün ki İncesu İlçemize bağlı Örenşehir bölgesinde kurduğu iddia edilmektedir.
Büyükşehir?Belediyesi ibadete açık olan Ermeni Kilisesinin resterasyonu konusunda yardımcı olarak doğru bir iş yaptı. Bu noktada Kayseri´deki Kilise Vakfı yönetiminin de makul çizgideki isimler olduğunu belirtelim.
Kayseri turizmine ve tanıtımına dünya Ermenilerinin katkı vermesini nasıl sağlarız sorusuna cevap aramalıyız.
Mış?miş?muş?
00-Sandık yaklaştıkça kararsızların oranı da azalıyormuş.
00-Ankara´da hükümet, yerel de de kazanacağına inanan belediye başkan adayları şimdiden??kaynak´ arıyormuş.
00-?Oto Sanatkarlar Odası´nın yemeğinde Cumhur?İttifakı adayları yeni ?esnaf siteleri´ sözü vermiş.
00-Dursun Ataş seçim çalışmalarını kalabalık bir kadro ile yapıyormuş.
00-Çolakbayrakdar yarın akşam ?proje lansmanı´ yapacakmış.
00- İYİ?Parti Kocasinan meclis üyesi adayı Kazım Yücel daha önce hazırladığı projelerini bir bir dillendiriyormuş.
00-Yerel seçimlerden hemen sonra üç il müdürü yolcuymuş.
00-Tarım Fuarı dolup-taşmış.
KULİS BULVARI
İSTİHDAM
SEFERBERLİĞİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan´ın çağrısı ve talimatı ile Çalışma Bakanlığı ile TOBB bir istihdam seferberliği başlattı. TOBB?Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu, Nisan sonuna kadar 2.5 milyon kişinin istihdamını hedeflemiş. Bu hedefi gerçekleştirmek için bir dizi teşvik uygulaması da hayata geçirildi. Yeni işe alınacak kişilerin üç aylık maaşları, SGK primleri ve vergileri devletçe karşılanacak. Bu kişiler çalışmaya devam ederlerse sonraki süreçte yıl boyunca da SGK ve vergileri de alınmayacak. Bu kampanyada Kayseri´den 30 bin yeni istihdam bekleniyor. Bu beklentiyi karşılama adına, KTO?Başkanı Ömer Gülsoy, KAYSO?Başkanı Mehmet Büyüksimitçi, Borsa Başkanı Recep?Bağlamış, OSB?Başkanı Tahir?Nunsaçan ile Mimarsinan OSB?Başkanı Abdullah?Oğuzbaş ve İncesu OSB?Başkanı Ali Baktır ellerini taşın altına koymuşlar. Bu isimlerin şahsında, istihdama katkı verecek tüm tüccar ve sanayicimizi kutluyorum.
