Kültepe (Kaniş- Karum) ile ilgili ansiklopedik bilgiler verecek değilim bugünkü yazımda. Meraklıları internetten Kültepe Kaniş Kazı Başkanı Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu’nun bölge ile ilgili ayrıntılı yazısını okuyabilirler.
Bölgede ilk olarak bir yerleşim olduğu 1881’de tesbit edilmiş. Aradan 138 yıl geçmiş. Kabul etmeliyiz ki o yıllar Osmanlı’nın en sıkıntılı dönemleri. Osmanlı’dan sonra Milli Mücadele’den çıkan devlet (cumhuriyet) ve millet, tarihi eserlerden çok ekmek, yani üretme peşindeydi.
Bölgede ilk ciddi kazı çalışmaları Cumhuriyetin ilk arkeologlarından olan Prof. Dr. Tahsin Özgüç tarafından 1948’de başlatıldı. Hoca’yı 1984’ün temmuzunda tanımıştım. Kültepe’ye ilk defa da o zaman gitmiştim. Babacan tavrı, özellikle kazı bölgesinde güneşten korunmak için kafasından hiç çıkartmadığı yazlık fötr şapkası dikkatimi çekmişti Hoca’nın...
Kazı bölgesinin girişindeki küçük sergi salonunda bizi karşıladı ve ‘Gelin çocuklar yeni çıkan eserleri size göstereyim’ derken çok heyecanlıydı.Tahsin Hoca’dan sonra bir süre talebesi Emre Hanım, neredeyse on yıldır da Fikri Kulakoğlu Hoca kazı çalışmalarını yürütüyor...
Geçen yıl gazetelerde bir haber okumuştum. Kültür Bakanlığı yurt genelindeki kalıntılara yönelik kazı çalışmaları için 30 milyon lira ödenek ayırmış. Dönemin bakanı bunu ‘büyük ödenek vs.’ diye takdim etmişti. Bu restorasyon değil, kazı için ayrılan ödenek.
Tahsin Hoca ile ilk tanıştığımız yıllarda gelen ödenek kaç liraydı hatırlamıyorum. Hoca, gelen ödeneğin ortalama 2 ay kadar kazı için çalıştırılan çevre halkına verilen ücret ve yiyecek masraflarının karşıladığını söylemişti.
Bunun için ara ara kendi kendime ‘Acaba bazı tarihi eser ve mekanları hiç gün yüzüne çıkarmasak da toprağın altında kalsa daha mı iyi? Binlerce yıldır nasıl olsa toprak onu korumuş. Biz günyüzüne tam olarak çıkartamayıp, yarım yaptığımız kazı ile o eseri koruyamayacak ve insanlığın hizmetine sunamayacaksak toprağın altında kalsın, bir gün nasıl olsa biri günyüzüne çıkartır’ diye düşündüğüm çok oldu.
Hititlerin ilk başkenti, Asurlu tüccarların hayran olduğu bu şehir (Kaniş-Karum) aslında Kayseri’ nin, hatta Anadolu’nun en önemli ve ilk ticari mekanı...
Burada bulunan 24 bin eser (çoğu tabletler) iyi okunsa, Suriye ve topyekün Mezopotamya bölgesi ile nasıl bir ticaretin yapıldığı daha iyi anlaşılacak. Bugün de Dicle ile Fırat’ın çevresinde kalan dünkü Mezopotamya toprakları için neler yaşandığını görüyorsunuz.
Abdullah Gül’ün Cumhurbaşkanlığı döneminde ısrarlı görüşmelerden sonra, Bakanlığın kazı için ayırdığı bütçeye ilave olarak Köşk’ten de 500 bin lira bir ödenek gönderilmişti. Fikri Hoca’nın bu ödeneği nasıl ballandıra ballandıra anlattığını hiç unutmam...
Devlet yeni bir uygulama yaptı; iyi de yaptı. Nasıl ki bir hayırsever kamuya bir bina yapıyorsa oraya harcadığı para vergiye esas matrahtan düşüyorsa, tarihi eserlerin restorasyonu veya kazılar için özel sektörün harcadığı para da vergi indirimi açısından aynı muameleye tabi tutuluyor.
Bunun için yıllardır, ‘Keşke bir hayırsever çıksa da Kültepe’nin kazısına katkı verse’ dediğim çok olmuştur. Özellikle Şanlıurfa’da Göbeklitepe’nin Doğuş Grubu’nca finanse edilmesi, Cumhurbaşkanımızın 2019’u ‘Göbeklitepe Yılı’ ilan etmesi benim Kültepe’ye yönelik beklentimi de artırmıştı.
Geçtiğimiz hafta perşembe akşam saatlerinde Ticaret Odası Başkanımız Ömer Gülsoy ile Valimizi makamında ziyaret ettik. Ziyaret, Ankara’daki Erciyes Platformu yöneticilerinin Kayseri’ye yapacağı programla ilgili Sayın Vali’ye bilgilendirmeye matuftu.
Ömer Başkan ile tam yerimize oturmuştuk ki, Özel Kalem Müdürü kardeşimiz de Sayın Vali’den Kültepe’de yaptırılan bir kerpiç evle ilgili talimat almak için içeri girdi. Vali Bey’in Kültepe’ye yaptırılan kerpiç evle ilgili ‘talimatını’ izin almadığım için burada yazmam doğru olmaz.
Daha biz Erciyes Platformu mevzusunu açmadan Vali Bey “Başkanlarım Kültepe’ye orijinal bir kerpiç ev yaptırıyoruz. Sağ olsun Erciyes Anadolu Holding, Kültepe kazılarına sponsor oldu. Holding CEO’su Alpaslan Bey’e ve yönetimine teşekkür ediyorum. Turkuvaz Medya da Kültepe’nin tanıtım sponsoru. Bu ayın 26’sında Turkuvaz Medya’nın yazarlarının önemli bir bölümü şehrimize gelecek. Turkuvaz Medya grubu buradan canlı yayın da yapacak. Bundan sonra Kültepe’de çok güzel şeyler yapacağız. Birkaç yıl içerisinde Sayın Cumhurbaşkanımızın da talimatları ile önümüzdeki yıllardan birini ‘Kültepe Kaniş- Karum yılı’ ilan ederiz inşallah...” dedi.
Valimizle Kültepe odaklı üç-beş dakika süren sohbet daha ettik.
Bu hafta Sayın Vali Kayseri’de göreve başlayalı tam bir yıl olacak. Vali Bey bu süre zarfında özellikle turizm değerlerimiz açısından çok gayret gösterdi.
Sanıyorum bu hafta sonu Yeşilhisar’da (Soğanlı’da) ilk balon uçuşunu gerçekleştireceğiz. Geçtiğimiz hafta yine Erciyes Platformu üyelerinin de katıldığı bir yemekte bana ‘Veli Başkan, balona birlikte bineceğiz, kaçmak yok ha’ diye takıldı.
Dünyada milyonlarca müridi olan Aziz George’nin Yeşilhisar’da doğduğunu, orada bir kilisesinin olduğunu 5 yıl önce öğrenmiş ve bir yazı yazmıştım. Bu Aziz, Moskova’nın kurtarıcısı azizmiş. Yaklaşık 180 milyon nüfusu bulunan Brezilya’da 70 milyondan fazla müridi varmış...
Vali Bey geldiği ve Aziz George’ yi öğrendiği günden bu yana müthiş heyecanlı. Yanılmıyorsam Yeşilhisar Güzelöz’de bir tepede bulunan kiliseye üç kez çıktı.
Vali Bey ve Memduh Başkan Kayseri’nin turizmden daha fazla pay alması adına gayretli bir çalışma içerisindeler. Balon turizmi konusunda da omuz omuza çalışıyorlar.
Keşke Kayseri, turizmin önemini daha önce kavrasaydı. Biliyor musunuz, bu şehrin ilk dört yıldızlı oteli daha 20 yıl önce açıldı. Beş yıldızlı ilk otel açılalı da 17 yıl oldu.
Keşke turisti Kayseri’ye getirecek kara, demir ve havayolu bağlantılarımız modernize edilseydi.
Keşke, hafta sonu yapacağımız yemek sanatı (gastronomi) ile ilgili çalıştayları festivallere dönüştürmüş olsaydık.
Ve bunların hepsinden de önemlisi ticari dehasında Kültepe’nin izleri bulunan Kayseriliye turizm yoluyla para kazanmanın daha kolay olduğunu yıllar önce anlatabilseydik.
Bu ‘keşkeleri’ çoğaltmak mümkün...
Bugün konumuz Kültepe...
Memduh Başkan da buraya bir kaya oyma müze yapacak. Sanıyorum çalışmalar başladı. Kültepe ile ilgili ‘2023 Hedefleri’ ortaya koymalı ve kararlı adımlarla ilerlemeliyiz.
Tabi bu şehrin ortalama insanına da ‘Kültepe deyince aklınıza ne geliyor?’ sorusuna, ‘Gültepe Mahallesi’ değil de ’Kaniş- Karum’ demesini iyi öğretmemiz lazım.
Kayseri’nin her alanda turizm değerleri var; ama hedeflerimizi yakalayabilmemiz için önce bu işe inanmamız gerekiyor.
