H. Ali YILDIRIM


Kayseri Özel Halk Otobüsleri

Yeni Dünya - H. Ali YILDIRIM


Mesleğim gereği birçok ilde ve yabancı ülkede bulundum ve gördüm ki, toplu taşıma yeteneği olarak Kayseri´miz çok iyi bir yerdedir, bunu hemşerilerimize gururla söyleyebilirim. Bunda düzgün şehirleşmenin de büyük katkısı olduğunu düşünüyorum. Merkez duraklardaki elektronik zaman çizelgesi hoş olmuş, sürücülerin zamana uyma yetenekleri de iyi. Ayrıca, insanla makineyi birlikte idare etmenin kolay bir iş olmadığını da biliyorum. Bu çok bilinmeyenli denklem gayet iyi çözülmüş ve eminim daha da gelişecektir. Bu yüzden Büyükşehir Belediyemize ve ÖHO Odasına bu başarılı hizmet için teşekkür hissetmeliyiz?

Yine de yapıcı olduğumu görebilirseniz söyleyeyim: Otobüs biniş ücreti (3TL), 10 km için özel araç yakıt masrafı ile aynıdır. Bu şehir merkezine 10 km. lik bir daire içinde oturanlar, şehir içinde araç kalabalığı yapacaklar demektir. Sayınız birden fazla ise bu defa durum 20-30km için de aynıdır, tespit bu. Yaygın değil ama hatırlatma olarak söyleyelim, güzergâh sürelerinin ?paşaya kelle yetiştirme? kıvamında olmaması her zaman kamunun yararınadır. Diğer yandan sıcak havada çalışan kalorifer için sürücünün ?Ben bilmem merkez bilir? direnişi, bu şahsın merkez ile bir sorunu olduğunu ve oraya yolcu üzerinden sorun ihraç etmeye çalıştığını gösterir. Bu durum ÖHO marka değerini küçültür. Diğer bir konu da, sürücünün sürekli kimlik takibi yapmak zorunda olması, bazı muaf ve indirimli yolcuların da zorluk çıkarmasıdır. Bu direncin kaynağı ?topluma deşifre olmamak? olabilir mi bilmiyorum. Bir ara böyle bir tartışmaya şahit oldum, inatlaşınca yolcuyu ben ikna etmiştim. Tramvayda ise başkasının kartının kullanıldığını görmek neredeyse imkânsız?

Biniş ücreti konusunda, işletme sahibi, sürücü ve yolculardan aldığım bazı bilgileri aktarayım: Ücretsiz biniş sayısının fazlalığı ve uzak mesafe seferleri sorun olarak algılanmaktadır. Sayıları %50´yi aşabildiği söylenen ücretsiz yolcuların, ?bir ekmek için 40km? gidip gelmek, ?Hunat´ta tuvalet keyfi? için yolculuk yapmak, ?ibadet için günde 3 hat? kullanmak, ?iki duraklık yolculuk? yapmak, ?işletme sahibi / mirasçı edası? takınmak gibi alışkanlıklar edinmiş oldukları ve bu yükü işletmeci ve tam ücretlilerin (3TL) üstlendiği kanısı hâkimdir. Ücretsizlerin belli saatlerde binmesi ise çözüm gibi gözükse de, ?yaşlıların zamanı takip edememesi´, muhtemel ?kaçırdım figanları´, ?acil durum beyanları´ gibi tartışmalara yol açacağı düşünülmektedir. Kanaat; Ücretsiz binişte istismar olduğu ve zaman tahsisinin çözüm olamayacağıdır. Bir kişinin 10km, iki kişinin 20km, üç kişinin 30km içinde özel araç tercih etme eğilimi, iddia edilen ?%50 ücretsiz? tezini güçlendiriyor?

Çözüm olarak ise: ?Ücretsiz biniş yerine 50 kuruş gibi düşük bir değer alınır ise ücretsizlerin gereksiz binişleri caydırılmış, işletmecinin kâr-zarar dengesi korunmuş ve reel durum görülmüş olacaktır. Eğer bazı kişilerin ücretsiz binmesi bir zorunluluk ise 50 kuruşluk ücretin başka fonlardan biletlere yansıtılması adil, anlayışlı ve reel bir çözüm olacaktır.?demekteler, ben de aynı fikirdeyim. Çözüm için işletmeye ek ödeme yapılması, yolcu eğilimini değiştirmez, asıl psikolojik etki, kuruş ta olsa ?kişinin kendi cebinden ödüyor? olmasıdır?

Özetlersek, otobüs işletmek kolay bir iş değil. Sürücünün işi de aracını emniyetle kullanıp, dışarda trafiği, içeride ?bip? sesi ile ?dur? ikazını takip etmekten fazla olmamalıdır. Tramvayda olduğu gibi kimlik ayrıntıları sürücünün değil işletme ile işverenin arka planda halletmesi gereken bir konu olmalı, sürücü stresi azaltılmalıdır. Bazen basit fikirler derin analizlerden daha iyi sonuç verir. Birkaç yıl önce bir devlet adamından: ?Her karmaşık problemin yanında basit bir çözüm de durur, görmek için başka bir kafayla basit düşünmek gerekir.? cümlesini duymuştum. Biliyorum söylemesi kolay ama durum da bundan ibarettir?

Not: YAYALAR İÇİN YASAL OLMAYAN UYARI: Yaya geçiş önceliğini kullanırken, otobüslerin otomobil kadar kolay duramayacağını, aniden dursa bile arkada zincirleme kaza olabileceğini lütfen hatırlayınız.

H. Ali YILDIRIM: postalay@gmail.com