Günlük yaşam içerisinde, hayatımıza yön veren, ne zaman ne yapmamızın bizim lehimize olduğunu belirten bir dizi sesli, yazılı ve görsel bildirge metinlerine maruz kalıyoruz. Biz bunlara eskiden batı dilinden alınma ?anons? derdik şimdilerde Türkçesi olan ?duyuru? diyoruz. Duyurular, satılık bir malın ilanını, acil durumda sığınaklara gidilmesini, uçakta neler yapılması gerektiğini, çöplerin nasıl atılması gerektiğini ya da tren saati yaklaştığında yolcuların ne yapması gerektiğini içeren cümlelerle yapılabildiği gibi, teneffüs zamanının geldiğini basit bir zil sesi ile de bildirebilmektedir. Bunların hepsi duyurudur. Bu açıdan duyurular, resmi, dini, ticari, sosyal, hayati öneme sahip ya da kapı zili gibi sıradan olabilir?
Hepsinde de aranan ortak özellik basit, kısa, anlaşılır ve sevecen olmasıdır. Bu özellikler duyurunun amacına ulaşması için ayrı ayrı önem taşırlar. Basit olmalıdır çünkü duyuruyu dinleyenlerin eğitim ve algı seviyeleri aynı olmadığından, duyuru metninin ulaştığı kitle sayısı basitlik derecesine göre az ya da çok olacaktır. Bu yüzden kelimeler günlük hayattan seçilmeli, cümleler en düşük eğitim seviyesine göre ayarlanmalıdır. Kim ne zaman nerede ne yapacak sorularının cevabını kısaca içermesi yeterli olacaktır. Nasıl sorusunu da duyuru içinde cevaplamaya kalkışırsanız, kişi ya sıkılacak, ya da nasıl olsa konuyu öğrendiğini düşünüp duyuruya icabet etmeyecektir?
Kısa olmalıdır çünkü insan beyni günlük koşuşturmaca ile uğraşırken beynin sesli bir duyuruya dikkat kesilmesi ya bir dakikadır ya da iki, bunun uzmanlarca ölçülmüş değerini bilmiyorum ama duyuru daha uzun süreli olunca dikkat dağılmakta, kişi dinlemekten vazgeçmektedir. Kısa ve öz duyurular daha etkin olmakta, süre uzayınca duyuru vaaz halini almaktadır?
Anlaşılır olmalıdır çünkü anlaşılmadığınızda duyurunuza ilgi bulma şansınız yok gibidir. Eğer özel bir kitleye hitap etmiyorsanız, yüksek eğitim gerektiren kelime ve cümle yapılarından kaçınılmalıdır. Bu anlaşılabilirlik derecesini yükseltecektir. Örneklersek; ?Dijital medya bazlı bağımlılık sendromuna karşı çözümlemeler semineri? yerine ?İnternet bağımlılığı konulu söyleşi? denmesi daha fazla kişinin ilgisini çekecektir?
Diğer bir konu ise duyurunun sevecen olmasıdır. Çekici ve sevecen olmayan, can sıkıcı, ürkütücü, irkiltici, korkutucu, gerginlik yaratıcı, tehdit ve şantaj içeren duyurular ya korku nedeniyle savsaklanacak, ya da ?Mış? gibi yaparak kandırmacaya başvurulacaktır. Örneklersek; ?Burada sigara içmenin cezası falanca TL´dir? şeklinde bir duyuruya fakir korkarak, zengin de ?İki katı olsa ne yazar? diye bir iç cevapla karşılık verebilir. Fakir duyuruyu düşmanca, zengin de aptalca bulabilir. Oysa çoğu yerde yapıldığı gibi ?Sigara içmediğiniz için teşekkür ederiz? yaklaşımı her kesim için yapıcı ve ruh okşayıcı olmakla birlikte, bir o kadar da sonuç alıcı olmaktadır. Aynı şekilde uçaklarda yapılan emniyet duyuruları da hoş duyurulara iyi bir örnektir. Önce tatlı bir gong ile dikkat toplanır, sonra şiddeti ayarlanmış sevecen bir ses ile ?Yapmanız kendi sağlığınız için önemlidir? yaklaşımı uygulanır. Bu da daha baştan kazanmaktır. Var gücüyle çığlık atan bir uçuş duyurusunu kimse dinlemek istemezdi. Ses tonu çok mu çok önemlidir. Yine uçaktaki duyurunun mafyavari davudi bir sesle yapıldığını hayal edelim; sert, soğuk ve boğuk bir ses ile tehdit / şantaj dolu cümleler kullanıldığını varsayalım, ne hisseder, nasıl tepki verirdik? Ya da kapı zilimizin sesinin melodi yerine ?hava saldırısı sireni? ya da bir ?aslan kükremesi?, ya da avazı çıktığı kadar bağıran ?karga sesli bir çığlık? olduğunu düşünün. Biz misafiri nasıl karşılardık, misafir kendini nasıl hissederdi, bizimle nasıl bir akşam geçirirdi?
Anladığımız o ki, yaşantımızın ayrılmaz parçası olan resmi, dini, ticari, sosyal ve hayati gibi önemli ya da kapı zili gibi sıradan duyurular; basit, kısa, anlaşılır ve sevecen olmalıdır. Aynı zamanda eğitim almış kimseler tarafından yapılmalıdır. Kulak yırtan ve çığlık içeren teneke bir hoparlör ile yapacağınız duyurular pek te icabet görmeyecektir, çünkü sevecen olmadığından dolayı rağbet azalacaktır. Duyuru yapanlara duyurulur?
