İDRİS YAVUZ


ÇANAKKALE’DE SİYASİ SONUÇLAR

YAVUZCA - İdris YAVUZ


Çanakkale’de denizde ve karada kazanılmış olan her iki zafer, Osmanlı’nın içte ve dışta sarsılmış bulunan devlet onurunu kurtarmıştır.

Çanakkale Zaferi, Batılıların Doğulu müttefiki Rusya’ya ulaşmasına imkân tanımamış, Çarlık Rusyası içeriden çökerek, Bolşevikliğin pençesine düşmüştür.

Çanakkale’de Türk savunması aşılabilseydi, Rus ihtilalı patlak vermezdi. Deli Petro’dan beri izledikleri, ‘Açık denizlere ulaşma’ politikalarını gerçekleştirmiş olurlardı.

Çanakkale’deki başarısızlık, henüz savaşa katılmamış olan Balkan Devletleri’nin tutumlarını da farklı yönlerde etkilemiştir. Bulgaristan, Romanya, Yunanistan ve İtalya, bir süre savaş dışında kalmış, Arap ayaklanması bir yıla yakın bir süre geciktirmiştir.

Çanakkale Muharebeleri, İngiltere’nin savaşın başından beri Japonya’dan yapmakta olduğu yardım talebini artırmasını istemesine rağmen, Japonya’nın bu istekleri çeşitli bahanelerle kabul etmemesine yol açmıştır.

Çanakkale Savaşı sonucu, dünya siyasi haritasını değiştiren bazı gelişmelere yol açmıştır.

Avustralya ve Yeni Zelanda, İngiliz çıkarları uğruna Çanakkale’de Türklere karşı muharebeye zorlanıp, yabancı topraklarda hayatlarını yitirirken, kafalarında yer alan “Niçin ve kimin için dövüştükleri” gibi cepheden ailelerine gönderdikleri mektupların, açıklanmasında anlaşılmıştır. Nitekim 9 Eylül 1922’de Yunanlılar İzmir’de denize döküldükten sonra, muzaffer Türk ordularının Boğazlar’a yönelip yaklaşmaları üzerine, Churchill’in yeniden yardım istediğine, Avustralya Başbakanı’nın, “Tek bir askerin hayatına tehlikeye koymayacağını” ifade ederek bu isteği reddetmeleri önemlidir.

Çanakkale’de, Anzak asker ve komutanları, Çanakkale’de yiğitçe dövüşen Türklerin hem asker, hem de insancıl yönlerini yakından izleyerek, onların, barbar bir ulusun çocukları olmadığını görüp anlamak fırsatını bulmuşlardı.

Çanakkale Zaferi’nin daha ilginç ve anlamlı bir sonucu da, doğunun büyük bir imparatorluğunu oluşturan koskoca Çarlık Rusya’sının yıkılmasıyla kalmamış, ülkesinde güneş batmayan Batılı büyük devlet olan Büyük Britanya İmparatorluğu’nda darbe yemiştir.