Türkiye bir seçimi daha tamamladı. 24 Haziran seçimlerinin Kayseri ve ülkemiz açısından hayırlara vesile olmasını diliyorum.
Seçimlerle ilgili olarak, genel ve daha çok da yerel ağırlıklı bir değerlendirme yapacağım bugün. Ama yarından itibaren AK?Parti, MHP, CHP, İYİ?Parti ve SP odaklı ayrı ayrı mukayeseli yorumlarım olacak. Bu yorumların en çok da AK?Parti ile ilgili olanının dikkatinizi çekeceğini ümid ediyorum.
Önce Cumhurbaşkanlığı´ndan başlayalım.
Recep Tayyip?Erdoğan, ülke genelinde % 52.4´lük oyla yeniden seçildi. Erdoğan bu kez sadece ?Cumhurbaşkanı´ olarak değil, aynı zamanda Hükümet Başkanı olarak da hizmet verecek. Ülkemizin yeni yönetim sisteminin ilk ?başkan´ı oldu Erdoğan...
CHP açısından bakınca durum daha farklı.
Muharrem İnce % 30.7 oyla bana göre başarılı bir grafik çizdi. Ancak, Kılıçdaroğlu´nun 22.7´lik oy oranını mutlaka sorgulaması gerek. Kılıçdaroğlu kapalı kapılar arkasında partililerine ,´Bizim oyun bir bölümü HDP´ye gitti. Biz el altından destek vermeseydik HDP?barajı geçemez, AK?Parti Meclis çoğunluğunu da alırdı´ gibi bir gerekçeye sığınamaz. Hem, Kılıçdaroğlu böyle düşünürse, Kayseri gibi muhafazakar şehirlerde parti tabanının HDP´ye oy verme eğiliminden rahatsız olacağını belirtmek isterim. Bu satırları yazdığım dakikada Muherrem İnce henüz basın toplantısını yapmamıştı. Seçim sonuçları ile ilgili olarak ?Adam kazanı´ demekle yetinen İnce´nin ?Genel Başkanlığa aday olacak mısınız?´ sorusuna ne cevap vereceğini çok merak ediyorum. İnce, ya şimdi ya da İstanbul Belediye Başkan Adaylığı´ndan sonra kesinlikle Kılıçdaroğlu´nun koltuğuna aday olacaktır. Hatırlayın Kılıçdaroğlu da 2009 Yerel Seçimleri´nde İstanbul´a aday olmuş, Mayıs 2010´da da Baykal´ın koltuğuna oturmuştu.
İYİ?Parti´nin yerelde de genelde de umduğumdan az oy aldığını belirtmek isterim.
Akşener´in partisi ülke genelinde % 10.1 oy alırken, kendisinin ?.3´ te kalmasını ise, ?İYİ´ okuması gerekir. Bunu sadece, ?Erdoğan´ın en güçlü rakibi İnce olunca, böyle bir sonuç çıktı´ yorumuna bağlamak doğru olmaz.
Genelde HDP ve SP´ye de göz atalım. HDP´nin barajı aşmasına CHP´nin ciddi bir katkı verdiğini artık herkes biliyor. Hatta bunun ve İYİ?Parti´nin 15´ler vs. ile desteklenmesinin AK?Parti´nin parçalanması veya HDP´nin barajı aşması ile Meclis aritmetiğinin karışması, bir??üst akıl´ projesi olarak?Kılıçdaroğlu´na empoze ve kabul ettirilmiş gözüküyor.
Bu proje manası itibariyle doğru olabilir. Ancak, CHP´nin içini karartacağı, hatta Kılıçdaroğlu´nu koltuğundan edeceği muhakkak. Aksi takdirde HDP´nin 11.4, Selahattin?Demirtaş´ın 8.3 oy almasının izahı mümkün değil.
SP artık dünyada bilmediğimiz ?başkanlık sistemi´ odaklı temelde iki partili, sağda ve solda iki marjinal partinin olduğu yapının hiçbir yerinde bulunamaz. CHP listesinden seçilen 3 milletvekili ile Meclis´te temsil edilmesine rağmen, Milletvekilliği´nde % 1.4, Cumhurbaşkanlığı´nda alınan % 0.9 oy oranı Temel Karamollaoğlu´nun Genel Başkanlığı´nda SP´nin bir yere gidemeyeceğini gösteriyor. Rahmetli Erbakan´ın oğlu Fatih´in Erbakan?Vakfı´nı yakın bir tarihte partileştireceğini sanıyorum. Erbakan muhtemel ki öncesinde SP´de kongre kapısını zorlayacaktır. Ancak o partiden girmesi zor gözüküyor.
Genel´in Cumhurbaşkanlığı ayağı ile durum böyle...
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
| MUHARREM İNCE | MERAL AKŞENER | RECEP TAYYİP ERDOĞAN | SELEHATTİN DEMİRTAŞ | TEMEL KARAMOLOĞLU | DOĞU PERİNÇEK | |
| KAYSERİ | 157.263 | 75.887 | 594.299 | 6.880 | 9.602 | 1.260 |
| 18,61 | 8,98 | 70,32 | 0,81 | 1,14 | 0,15 | |
| AKKIŞLA | 984 | 733 | 2.300 | 11 | 39 | 12 |
| 24,12 | 17,97 | 56,39 | 0,27 | 0,96 | 0,29 | |
| BÜNYAN | 3.106 | 2.149 | 12.449 | 88 | 205 | 36 |
| 17,22 | 11,92 | 69,03 | 0,49 | 1,14 | 0,20 | |
| DEVELİ | 4.894 | 3.403 | 31.411 | 47 | 474 | 56 |
| 12,15 | 8,45 | 77,97 | 0,12 | 1,18 | 0,14 | |
| FELAHİYE | 818 | 455 | 2.291 | 6 | 35 | 8 |
| 22,64 | 12,59 | 63,41 | 0,17 | 0,97 | 0,22 | |
| HACILAR | 760 | 423 | 6.989 | 10 | 63 | 10 |
| 9,21 | 5,12 | 84,66 | 0,12 | 0,76 | 0,12 | |
| İNCESU | 2.401 | 1.413 | 11.380 | 529 | 204 | 21 |
| 15,06 | 8,86 | 71,36 | 3,32 | 1,28 | 0,13 | |
| KOCASİNAN | 45.466 | 20.731 | 169.248 | 2.649 | 2.656 | 358 |
| 18,86 | 8,60 | 70,20 | 1,10 | 1,10 | 0,15 | |
| MELİKGAZİ | 60.697 | 28.982 | 241.173 | 2.636 | 3.966 | 460 |
| 17,96 | 8,58 | 71,37 | 0,78 | 1,17 | 0,14 | |
| ÖZVATAN | 476 | 295 | 2.068 | 6 | 23 | 4 |
| 16,57 | 10,27 | 72,01 | 0,21 | 0,80 | 0,14 | |
| PINARBAŞI | 3.452 |
2.014 |
8.402 | 107 | 108 | 27 |
| 24,46 | 14,27 | 59,55 | 0,76 | 0,77 | 0,14 | |
| SARIOĞLAN | 2.167 | 845 | 6.128 | 32 | 76 | 16 |
| 23,39 | 9,12 | 66,15 | 0,35 | 0,82 | 0,17 | |
| SARIZ | 1.949 | 908 | 3.343 | 128 | 30 | 9 |
| 30,61 | 14,26 | 52,51 | 2,01 | 0,47 | 0,14 | |
| TALAS | 22.733 | 9.417 | 57.585 | 388 | 1.105 | 170 |
| 24,87 | 10,30 | 63,00 | 0,42 | 1,21 | 0,19 | |
| TOMARZA | 2.219 | 1.183 | 10.895 | 36 | 168 | 24 |
| 15,28 | 8,14 | 75,01 | 0,25 | 1,16 | 0,17 | |
| YAHYALI | 1.902 | 1.535 | 19.797 | 76 | 292 | 16 |
| 8,06 | 6,51 | 83,80 | 0,32 | 1,24 | 0,07 | |
| YEŞİLHİSAR | 2.447 | 1.250 | 6.980 | 38 | 99 | 22 |
| 22,58 | 11,54 | 64,41 | 0,35 | 0,91 | 0,20 |
Gelelim Milletvekilliği seçimine...
AK?Parti % 42.6 oyla Meclis´e 290 milletvekili gönderdi. Sanırım bunun 2-3´ü BBP kökenli isimler. AK?Parti´nin ortağı, MHP?ise herkesi şaşırtan bir sonuçla ülke genelinde % 11.2 oy ve 49 milletvekiliyle Meclis´e girdi. İki partinin Meclis´teki toplam oyu 339.
Millet İttifakı´nı oluşturan üç partiden ikisi doğrudan, biri (SP)?dolaylı olarak Meclis´e girdi. Yukarıda da izah ettiğim gibi CHP?listesinde yer alan 6 SP´liden üçü Meclis´e girmiştir. Muhtemelen yakın tarihte CHP´den istifa ile SP´ye katılacaklardır.
Millet?İttifakı´nın büyük ortağı CHP, Cumhurbaşkanlığı´nda aldığı % 30.7´lik oya rağmen Milletvekilliği´nde % 22.7´de kalmıştır. CHP?bu oyla 146 (- 3) milletvekilini Meclis´e soktu. Diğer ortak İYİ?Parti ise % 10.1 oyla 47 milletvekilini Meclis´e gönderdi. İYİ?Parti açısından yeni kurulmuş 7 aylık bir siyasi yapının aldığı oyu, başarı olarak görebilirsiniz. Ama kuruluş ve sonrasındaki iddialarınız bazında bakarsanız hedeflenen olmamıştır.
Gelelim yerele...
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
| AK PARTİ | MHP | CHP | SP | İYİ PARTİ | DİĞER | |
| 6 | 2 | 1 | 0 | 1 | 0 | |
| KAYSERİ | 441.887 | 187.747 | 107.815 | 15.016 | 96.224 | 23.190 |
| 50,64 | 21,51 | 12,35 | 1,72 | 11,03 | 2,66 | |
| AKKIŞLA | 1.751 | 642 | 841 | 42 | 713 | 92 |
| 42,87 | 15,72 | 20,59 | 1,03 | 17,46 | 2,25 | |
| BÜNYAN | 8.114 | 5.046 | 1.941 | 340 | 2.204 | 483 |
| 44,75 | 27,83 | 10,70 | 1,88 | 12,16 | 2,72 | |
| DEVELİ | 22.154 | 10.664 | 3.378 | 590 | 3.602 | 329 |
| 54,39 | 26,18 | 8,29 | 1,45 | 8,84 | 0,81 | |
| FELAHİYE | 1.580 | 802 | 714 | 54 | 439 | 32 |
| 43,60 | 22,13 | 19,70 | 1,49 | 12,11 | 0,88 | |
| HACILAR | 5.704 | 1.396 | 507 | 97 | 522 | 61 |
| 68,81 | 16,84 | 6,12 | 1,17 | 6,12 | 0,74 | |
| İNCESU | 8.496 | 3.268 | 1.567 | 326 | 1.615 | 753 |
| 53,00 | 20,39 | 9,78 | 2,03 | 10,07 | 4,70 | |
| KOCASİNAN | 123.782 | 51.340 | 30.334 | 4.047 | 26.035 | 6.137 |
| 51,15 | 21,22 | 12,54 | 1,67 | 10,76 | 2,54 | |
| MELİKGAZİ | 178.220 | 72.896 | 39.795 | 6.346 | 37.198 | 7.070 |
| 52,14 | 21,33 | 11,64 | 1,86 | 10,88 | 2,20 | |
| ÖZVATAN | 1.332 | 886 | 367 | 36 | 287 | 25 |
| 45,40 | 30,20 | 12,51 | 1,23 | 9,78 | 0,85 | |
| PINARBAŞI | 5.098 | 3.089 | 1.929 | 143 | 3.529 | 408 |
| 35,89 | 21,75 | 13,58 | 1,01 | 24,85 | 2,87 | |
| SARIOĞLAN | 4.156 | 2.167 | 1.739 | 138 | 854 | 261 |
| 44,60 | 23,26 | 23,26 | 1,48 | 9,17 | 2,80 | |
| SARIZ | 1.936 | 1.636 | 1.103 | 68 | 906 | 744 |
| 30,28 | 25,59 | 17,25 | 1,06 | 14,17 | 11,64 | |
| TALAS | 38.885 | 21.642 | 14.350 | 1.824 | 13.039 | 2.096 |
| 42,28 | 23,53 | 15,60 | 1,98 | 14,18 | 2,30 | |
| TOMARZA | 7.304 | 3.787 | 1.723 | 218 | 1.432 | 142 |
| 49,99 | 25,92 | 11,79 | 1,49 | 9,80 | 0,97 | |
| YAHYALI | 15.505 | 4.671 | 1.268 | 420 | 1.652 | 173 |
| 65,44 | 19,71 | 5,35 | 1,77 | 6,97 | 0,73 | |
| YEŞİLHİSAR | 5.404 | 1.899 | 2.048 | 147 | 1.242 | 140 |
| 49,64 | 17,44 | 18,81 | 1,35 | 11,41 | 1,29 |
Yereli de Cumhurbaşkanlığı ve Milletvekili seçimi odaklı iki noktada genel olarak değerlendireceğim. Ama yarından itibaren AK?Parti´den başlayarak parti parti ilçe bazlı yorumlarımız olacak.
Cumhurbaşkanlığı´nda Erdoğan % 70.4 oy aldı. Şahsen beklediğim bir oydu. Daha doğrusu % 68.5 gibi bir oy bekliyordum. Bu açıdan bakınca, farklı olduğu söylenemez.
Cumhurbaşkanlığı´nda ikinci sırada Muharrem İnce yer aldı. İnce, partisinin son 25 yıldır klikleşmiş 11-13 aralığındaki oy duvarını yıkarak % 18.5´e ulaştı. Ancak İnce´ ye eski DYP´li, ANAP´lı bazı isimlerle veya Erdoğan´dan rahatsız olan başka partilere mensup isimler, ile FETÖ´cülerin yakınlarının da oy verdiğini sanıyorum.
CHP,?İnce´nin oyunu kendi oyu gibi görürse yanılır. Ancak pekala İnce´nin aldığı oyu partisi de sonuçları iyi okuyarak alabilir. Ama CHP´ nin bu okumayı yapacağına ihtimal vermiyorum.
Cumhurbaşkanlığı´nda Kayseri´de 3. isim?Meral Akşener. Akşener, yaklaşık % 9 gibi bir oy almış. Bu oran milletvekillindeki oranda Kayseri için iki puan daha düşük. Aday, teşkilat vs. odaklı İYİ?Parti tarafından da bunun ?İYİ´ sorgulanması gerekir.
Temal?Karamollaoğlu´nun Milletvekilliği´nde 1.7 oy almasına rağmen Cumhurbaşkanlığı´nda 1.1´de kalması parti tabanında sorgulanmalı. SP´ye Milletvekilliği´nde oy veren 0.6 ismin Cumhurbaşkanlı´ğında Recep?Tayyip?Erdoğan´a oy verdiği kesin.
Cumhurbaşkanlığı seçimi açısından SP?ile benzer bir tablo HDP ve adayında da var. Selahattin?Demirtaş, Kayseri´den 0.8 oy alırken, partisi Milletvekilliği´nde yüzde 2 gibi oya ulaşıyor. Bu oylar noktasında özellikle Sarız ve kısmen de İncesu özel olarak incelenmeli. CHP´nin bu incelemeyi daha iyi yapması lazım...
