VELİ ALTINKAYA


6 OKLU, AL-KIZIL BAYRAKLI AÇILIŞ

Gündem - Veli Altınkaya


Malum 6 ok CHP´nin amblemi. Adalet, sağlık ve ekonomi bakanları ile SSCB ekonomi bakanın huzurları ile açılacak olan fabrikanın girişine CHP´nin altı okunu temsilen altı bayrak direği hazırlanıyor.
Fabrika ana kapısının üzerinde yaklaşık 2 metre yükseklikteki 6 ok, bayrak direğine dönüştürülmüş. Her birinde sırasıyla ay yıldızlı al bayrağımız ve SSCB´nin orak çekişli kızıl bayrağı var.
Al bayrak ve kızıl bayrak yanyana...
Al bayrağın ve kızıl bayrağın bakanları da yanyanalar. Hatta çalışanları, mühendisleri, işçileri hep beraber...
Tarih 16 Eylül 1935...
Kayseri Sümerbank?Bez Fabrikası´nın açılış töreni var. Fabrika, Sovyet?Sosyalist?Cumhuriyetler?Birliği´nden alınan 8.5 milyon liraya 16.5 ay gibi kısa bir sürede kurulmuş. Rus Mimar İvan Nikoloev´in projelerini ülkesinde hazırladığı tesis, aslında bir fabrikada değil. Adeta bir hayat merkezi... Fabrika, sadece pamuklu kumaş üreten bir işletme ve kurulmuş makina tesislerinden ibaret değil.
Lojmanlar, yarı olimpik yüzme havuzu, teniskort, basket sahası, sinema ve tiyatro salonu, haftada üç gün düzenlenen caz resitalleri, hekimlerin görev yaptığı sağlık tesisleri, çalışanların çocuklarının gittiği hemşire Nezihe Hanım´ın yönetimindeki kreş, kreşten çıkan çocukların gidecekleri fabrikanın adını taşıyın ilk ve ortaokullar. Sonradan inşa edilmiş cami ve lise de var...
Fabrika içerisinde üst düzey yöneticilerin kaldığı lojmanların dışında dış usta evleri, dış vazife evleri... Hatta on yıl kadar önce Büyükşehir?Belediyesi´nce Gençlik?Merkezi´ne dönüştürülen Bekar Apartmanı...
Sümer Fabrikası´nın temeli 20 Mayıs 1934´de Başbakan İsmet İnönü tarafından atılmış.
Adalet, sağlık ve ekonomi bakanları Kayseri´de... Ekonomi Bakanı Celal?Bayar´ın SSCB´nden gelmiş mevkidaşı da misafiri. Onun için fabrikanın girişi ve içi Türk´ün al, Rus´un kızıl bayrağıyla süslenmiş.
Açılışta ilk konuşmayı Cumhuriyet?Halk Partisi Kayseri reisi yapıyor. Sonra kadın işçi Şükriye Hanım kendi yazdığı bir mersiyeyi okuyor. Rus mühendisler adına ?Yoldaş? Kardiyef kürsüye geliyor. Sonrada Sümerbank genel müdürü ve bakanlar coşkulu birer nutuk atıyorlar...
İnönü, başbakanken temelini attığı, ancak açılışına gelemediği fabrikayı, cumhurbaşkanı iken 1943´de oğulları Erdal ve Ömer´le birlikte ziyaret ediyor.
Sümer Bez Fabrikası sadece bir fabrika değildi. Zaman zaman iki binden fazla işçinin çalıştığı tesislerin etrafında yeni bir şehir doğmuştu.
Yeni Mahalle, Bebek Evler, Şirin Evler; İkiyüzevler, hatta sonraları kurulan Mevlana, Gaziosman, Yavuzlar, Yenişehir, Yeşil?Mahalle´nin inşasında Sümer´in katkısı çok büyüktür.
Cumhuriyet döneminde Kayseri´ye yapılan iki tesisten Hava İkmal, hemşerilerimizin metal-makina, Sümer Fabrikası ise tekstil sektöründe ufuklarını açmış. Ve bugünkü Kayserili sanayicinin ve müteşebbisin doğmasında en temel faktörler olmuştur.
Kayserili tüccarlar Sümer´den aldıkları feyz, hatta ötesinde sermaye birikimi ile toplu halde daha fazla mamül pamuklu kumaş almayı öğrenmiş, sonraları Birlik Mensucat ve Orta Anadolu gibi kendi tesislerini kurmuşlardır. Birlik?Mensucat´ın da, Orta Anadolu´nun da temellerinin atılmasının yegane kaynağı Sümer Fabrikası´nın bilgi ve sermaye birikimidir. Sonraki tekstil fabrikaları da bunlardan doğmuştur.
...
1995 yılının sonbaharı... Refah Partisi Kayseri Milletvekili Abdullah Gül, Avrupa Konseyi Parlamenter?Meclisi´nde Türkiye´yi birlikte temsil ettiği İsmail?Cem´in şu sorusu ile karşılaşır.:
-Abdullah?Bey, Bülent?Bey bana ya Kayseri´yi ya da Zonguldak´ı seç diyor. Ne diyorsun Kayseri´den aday olsam mı?
Parlamentodaki ilk dönemini yaşayan Abdullah Gül, ?Kayseri´ye dişli bir rakip gelmesin´ gibi bir mantıkla hareket etmeden şu cevabı verir:
- İsmail?Bey Kayseri iyi olur. Bizim üzerimize düşen ne olursa yaparız. Kayseri çok iyi bir şehirdir. Siz?Bülent?Bey´e Kayseri´den aday olmak istediğinizi söyleyin...
Gül´ün telkininin de etkisiyle olsa gerek, ?Cem 1995 seçimlerin de DSP´den?Kayseri Milletvekili seçilir. 1999´da da devam eder bu görevi.
90´lı yıllar, devlete ait KİT veya İDT´nin sürekli zarar ettiği ve bir bir ya kapatıldığı, ya da özelleştirildiği yıllardır.
Bir zamanların sadece fabrikası değil, belki de bir hayat merkezi olan Kayseri Sümer Fabrikası da artık kapanmış, binaları yıkılmaya yüz tutmuştur.
İşte tam da bu sırada dönemin Dışişleri Bakanı İsmail?Cem´in devreye girmesi ile Sümer Fabrikası´nın bina ve arsaları Erciyes Üniversitesi´ne devredilir.
Üniversite 6-7 yıl burada bir kaç güvenlik görevlisi bulundurmanın dışında hiçbir şey yapamaz. Sonra dönemin ERÜ Rektörü Cengiz Utaş ile dönemin?Büyükşehir?Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki hükümetinde desteğini alarak bir protokol imzalar ve Belediye, üniversite lojman ve bazı tesisler yapmak şartıyla Sümer arsasının ve binalarının indifa hakkını alır.
Sümer arsa ve binalarının belediyeye geçmesi ile birlikte Anıtlar Kurulu devreye girer. Do.Do.Mo.Mo. adlı Uluslararası Mimarlık Organizasyonunun başvurusu ile Belediyenin bölgede yapmak istediği imar palanı iptal edilir. Uzun görüşmelerden sonra yapıların olduğu alan dışarda tutularak boş arazi belediyeye verilir.
Ve yaklaşık 3 yıldır o yapılarda Türkiye´nin gözde bir eğitim kuruluşu olan Abdullah Gül Üniversitesi hizmet veriyor. Yarın da orada güzel bir müze ve kütüphane açılışı yapılacak. Bu şehrin yetiştirdiği kıymetli bir devlet adamı olan, Önceki Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül´ün adına farklı bir konseptle kurulan müze ve kütüphane, yarın Cumhurbaşkanımız Recep?Tayyip?Erdoğan´ın huzurları ile açılacak. Altı oklu bayrak direkleri ile açılan Sümer´in öyküsü böyle...
İnşallah?Sümer´de daha nice güzellikler yaşanacak..