1970´lerin sonlarında bir dizi izlerdik; ?Uzay Yolu? idi ismi. Bu dizi siyah beyazdı ama dizi kahramanı Mr. Spock elindeki cep telefonu ile görüntülü görüşme yapardı ve bu o zaman bize saçma gelirdi. Aradan 40 yıl kadar geçti, şimdi hepimiz nerdeyse bedavaya görüntülü görüşme yapabiliyoruz. Meğerse geleceğin nasıl olacağını tanımlıyorlarmış. Saçma olması bizim aklımızın kısıtlı olmasından kaynaklanırmış?
Buradan bakınca bu hızla nereye gittiğimizi kestirmek zor değil. Tıpkı şimdiki elektrik dağıtım şirketlerinde olduğu gibi, zamanla karadaki tüm taksiler, kamyonlar, otobüs ve minibüsler bir veya iki şirketin eline geçecek, birey işletmeciliği son bulacak. 2030´lardan itibaren petrol tüketimi sınırlanmaya başlayacak. Araç sahibi olmanın maliyeti dayanılmaz yüksek olacak. Kiralama teşvik edilecek. Filo kiralama büyük firmalarca yapılacak. Hava taksi projeleri tüm hızıyla sürüyor. Zaman ilerledikçe, artık bir yerden bir yere sürücüsü olmayan hava taksisi ile gideceksiniz. Ödemeniz ses tanıma yöntemi ile cep telefonunuzdaki kripto paradan düşülecek?
Buna paralel olarak gelecekte sorun olacağı öngörülen tarım ürünleri bir ilde bir veya iki şirketin tekelinde üretilecek, şimdiki çiftçilerin torunları kendi arazilerinin rençberi olacak. Bölgeye göre ne ekileceğini, ne zaman sulanacağını, gübreleneceğini ve hasat edileceğini dev bilgisayarlar belirleyecek...
Dünyanın bu hızda gelişmeye devam etmesi halinde; çiftçilik, kamyonculuk, otobüsçülük, minibüsçülük, taksicilik, terzilik, berberlik, lokantacılık, kahvecilik, emlakçılık, müteahhitlik, tamircilik, vb şahıs işletmeleri ortadan kalkacak, yerini şirketlere bırakacaktır. Talas´lı Bakkal Hacı işletmesini marketler yüzünden nasıl kapattıysa diğerleri de bu şekilde kapatacaktır?
Anlayacağımız bu gidişle şehirde yaşam AVM´lere, zihinler mobil telefonlara hapsolacak. Şahıs işletmesi diye bir şey kalmayacak her iş dalını bir şirket yapacak ve şirketin patronu koca bir bilgisayar olacak, patron gibi gözüken kişiler ise bilgisayarın bekçisi olacak. Yani yapay zekâ dünyayı yönetmeye başlayacak. Bu yapay zekâ yani gelişmiş dev bilgisayarlar, sizin ne alıp sattığınızı ne kadar kazandığınızı, ne kadar vergi ödeyeceğinizi hesaplayacak ve verginizi otomatik olarak dijital hesabınızdan tahsil edecektir. Sisteme aykırı hareketleriniz yapay zekâ tarafından cezalandırılacak ve çok ta bir şey yapamayacaksınız. Yani tanıdık işe yaramayacak. Yanlış park veya ışık ihlalleri halinde cezanız ?mobese?ler tarafından otomatik kesilecek, uslanmaz durumda iseniz uydu bağlantısı ile aracınız elektronik olarak kilitlenebilecek, ya da işletmeniz elektronik olarak uzaktan kapatılabilecek, ya da geminiz okyanus ortasında kilitlenebilecektir. Belki de Yeni Dünya sisteminde kitle ayaklanmaları yapay zekâ tarafından uzaktan elektrik-su-gaz ve gıda kesintileri ile cezalandırılabilecektir?
Şahıs işletmeleri belki bir-iki nesil daha var olmayı sürdürür. Ancak yavaş yavaş yerini zincir işletmelere bırakacağı görülmektedir. Oto sanayi esnafı bana göre ilk sıradadır. Yerini dev yatırımlı servis zincirlerine bırakacaktır. Dev sermaye bu alana kaydığında tamirci ustaları beşer onar işletmesini kapatarak dev servis işletmelerinin çalışanları olacaktır. Bir anda ülkenin her yanına modern Araç Muayene İstasyonlarının açılması bu sermayenin gücünü göstermektedir. Şimdiden bir araya gelerek kurumsal şirketleşmeniz ve dijital ekonomiye ayak uydurmanız halinde ise, 50 yıl sonra belki hala ayakta kalma şansınız olabilecektir. Bu dünyanın olağan akışıdır, kimsenin dur deme gücü yok gibi. İşletmesinin geleceğini planlayanlara duyurulur?